Ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία σε αδιέξοδο: Αβεβαιότητα για το όριο του 2035 για κινητήρες εσωτερικής καύσης
Η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι της τελευταίας δεκαετίας. Στις Βρυξέλλες επικρατεί ένα έντονο κλίμα αναμονής, με τις μεγάλες εταιρείες του κλάδου να περιμένουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση καθαρές απαντήσεις για το πώς θα πορευτούν μπροστά σε μια πρωτόγνωρη πίεση την ακριβή μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, την αμφίρροπη γεωπολιτική σκηνή και τον αυξανόμενο ανταγωνισμό από την Κίνα, που πλέον δεν περιορίζεται στο μεσαίο επίπεδο αλλά χτυπά δυναμικά και τις επίσημες κατηγορίες.
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές μάρκες προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα σε δύο απαιτητικά μέτωπα. Από τη μια, η επένδυση σε ηλεκτρικά οχήματα και νέες μονάδες παραγωγής απαιτεί δισεκατομμύρια, κεφάλαια που δύσκολα βρίσκονται όταν τα περιθώρια κέρδους πιέζονται από τους δασμούς και τις χαμηλότερες τιμές των κινεζικών EV. Από την άλλη, η ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα αυτοκίνητα μηδενικών ρύπων προχωρά ακάθεκτη, με το 2035 να έχει οριστεί ως η χρονιά τερματισμού των νέων θερμικών μοντέλων.
Το αποτέλεσμα; Οι αυτοκινητοβιομηχανίες αναζητούν επειγόντως "ανάσα" από τις Βρυξέλλες, προσδοκώντας ένα νέο πακέτο μέτρων που θα διευκολύνει μια ομαλή μετάβαση χωρίς να τινάξει στον αέρα τις θέσεις εργασίας, τις γραμμές παραγωγής κι εντέλει την ίδια την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.
Οι προτάσεις των εταιρειών για πιο ρεαλιστικό οδικό χάρτη
Οι μεγάλες ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες δεν ζητούν να εγκαταλειφθεί ο στόχος του 2035. Ζητούν όμως να γίνει πιο ευέλικτος, με δύο βασικά σημεία:
- Να επιτραπούν οχήματα που καίνε καύσιμα ουδέτερα ως προς τις εκπομπές CO₂, ώστε να συνεχίσει η εξέλιξη των θερμικών κινητήρων με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
- Να εξαιρεθούν τα plug-in υβριδικά από την πλήρη απαγόρευση, θεωρώντας ότι αποτελούν έναν ρεαλιστικό «ενδιάμεσο σταθμό» για μεγάλο μέρος της αγοράς.
Με αυτόν τον τρόπο, ο κλάδος πιστεύει ότι θα κερδηθεί ο απαραίτητος χρόνος για επενδύσεις σε νέες πλατφόρμες EV χωρίς να χαθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας ή να καταρρεύσει η παραγωγή.
Παρασκήνιο και καθυστερήσεις γύρω από το πακέτο στήριξης
Η Κομισιόν είχε εδώ και μήνες προαναγγείλει ότι στις 10 Δεκεμβρίου θα παρουσιάσει το πολυαναμενόμενο πακέτο για τη βιομηχανία. Σύμφωνα με πληροφορίες από τον γερμανικό κλάδο αλλά και άλλες ευρωπαϊκές πηγές, η ημερομηνία αυτή μοιάζει πλέον «στον αέρα». Κανείς δεν μιλά επίσημα για αναβολή, αλλά τα σημάδια δείχνουν ότι στο παρασκήνιο γίνονται έντονες διαπραγματεύσεις.
Για τις εταιρείες, κάθε μέρα αβεβαιότητας κοστίζει επενδυτικές αποφάσεις για νέα εργοστάσια, μπαταρίες και EV πλατφόρμες δεν μπορούν να κλειδώσουν χωρίς ξεκάθαρο κανονιστικό πλαίσιο.
Παρέμβαση Μερτς και "παράθυρο" από τον Τζιτζικώστα
Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς έριξε "λάδι στη φωτιά" με μια επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ζήτησε ανοιχτά την εξαίρεση τόσο των plug-in υβριδικών όσο και των υψηλής απόδοσης θερμικών κινητήρων από το όριο του 2035. Η παρέμβασή του θεωρείται κρίσιμη, καθώς η Γερμανία αποτελεί τη μεγαλύτερη αυτοκινητική δύναμη στην Ευρώπη.
Ο Επίτροπος Μεταφορών, Απόστολος Τζιτζικώστας, σχολίασε πως η επιστολή "έγινε ευπρόσδεκτη", κάτι που αρκετοί ερμηνεύουν ως σημάδι ότι υπάρχει διάθεση για συζήτηση ίσως και για αλλαγές στο τελικό πλαίσιο.
Ο κ. Τζιτζικώστας ανάφερε στην Handelsblatt:
«Είμαστε ανοιχτοί σε όλες τις τεχνολογίες. Θέλουμε να επιμείνουμε στους στόχους μας, αλλά πρέπει να λάβουμε υπ’όψιν όλες τις τελευταίες γεωπολιτικές εξελίξεις. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν θα θέσουμε σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητά μας και ότι ταυτόχρονα θα βοηθήσουμε την ευρωπαϊκή βιομηχανία να διατηρήσει το τεχνολογικό της προβάδισμα». Επομένως, σημείωσε, «εξετάζουμε επίσης πώς μπορούμε να ενισχύσουμε καλύτερα την αλυσίδα αξίας της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας – για παράδειγμα, μέσω στοχευμένων κριτηρίων προτίμησης της ΕΕ».
Η Ευρώπη σε λεπτή ισορροπία
Επισήμως, η Κομισιόν επιμένει ότι τα χρονοδιαγράμματα είναι απλώς «ενδεικτικά» και ότι οι διαδικασίες βρίσκονται σε εξέλιξη. Στην πράξη, όμως, η ασάφεια αυτή κρατά τις εταιρείες σε ένα συνεχές καθεστώς ανασφάλειας.
Από τη μια, η ΕΕ θέλει να παραμείνει πρωτοπόρα στην πράσινη μετάβαση. Από την άλλη, η βιομηχανία της η οποία απασχολεί εκατομμύρια εργαζομένους προειδοποιεί ότι χωρίς ευελιξία το κόστος της αλλαγής μπορεί να γίνει δυσβάσταχτο.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι αποφάσεις των επόμενων μηνών θα καθορίσουν όχι μόνο το μέλλον των αυτοκινητοβιομηχανιών, αλλά και τον ρόλο της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά αυτοκίνησης. Σε μια εποχή που η τεχνολογία αλλάζει ταχύτατα και ο ανταγωνισμός εντείνεται, κάθε καθυστέρηση μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική.